"Nung nu ya mabpang tipul, karin ya mo masanlung"—matwang diparan (ibat ketang 1732 diccionario nang Fray Diego Bergaño) 

NUNG ING Ineru iyang pamuklat a bulan ning balang banwang daratang, ing Pibreru naman ing metung karing atin "mayangin" a festival keti Kapampangan. Pibreru 2 ing piestang balen ning Mabalacat nun gnu karing milabas mitutukyanan ya pang Caragan Festival bayu ya mayari ing bulan. Ing Balen Candaba naman keni no mamanyatang deng makapal a pulutung da ring darayung miyaliwang ayup anya keti de tatagun ing Ibon-Ebun Festival (Pibreru 1-6) na. Ing keng kilub ning Clarkfield naman, keti de gagawan ing banwaan dang Hot Air Balloon a metung naman a internasyunal a festival. Nanupata, ing bulan ning Pibreru metung yang masaya at masiglang bulan dng balang banwa. 

Mupin, iti munaman ing anting pamangulayit karing balang metung kekatamu. Bakit abe? Ing pilatan ning Ineru at Pibreru ya menasa daratang ing marimlang tiup ning angin. Iti dala na ning deng dakal a yelu da ring niebi o icebergs keng dane pangulu deng mangalaso nang alang patugut. Katunayan, anya mankanyan lang darayu deng ayup ibat keng dakeng iti ban iwasan ing sobrang dimla karin. Iti ing kayabe kng amanwan da ring makatwa – ing angin a "amyam". Ing makatakut keti, ken kilub ning pilan pa mung banwa, mas marakal na ing melaso yelu kesa kng pamagbalik ning danum a iti keng panga-yelu. Uling agpang karing dalubasa at siyentista, iti dala na pin ning pang-metoyatung pamipali o global warming. Anay pin nung apapansinan tamu, tiktak keng pamiyaliwa ing pulayi ning panawun, asna pali ing aldo patingapun kabang ing bengi naman asna dimla potang misumpung. 

Nung deng dakal a inisyatibu kalupa na ning gagawan da ring keng lokal a gubyernu, deng dakal a NGO at aliwa pa deng gagastus ban milabas la ring dakal a pigagap anti deng festival, sana milele tang ditak a pamagsarya ban tutukan neman ing mas siryosung bage ning daratang. Papali ya klima ing yatu pauli ning matinding industriyalisasyun, at komersyalisasyun. Iti keng kayadwanan ning pamaglobu da bilang deng tau at mararapat iti kng lagyu ning kebyasnan tang awsan. Darakal taung manuknangan at diritak ing gabun, diritak la ring tanaman at darakal ing suplay a kelangan, ing egana-ganang iti tutulid ya kng pamandagul ning miyaliwang prublema, polusyun keng angin, gabun at kadanuman. Makananung pigilan iti? Makatakut isipan uling pabilis nang pabilis ing maging pinsalang darala na niti. 

E marok ing pagmasusyan la ring miyaliwang festival keti Kapampangan, pero mayap mung gawan ing pamagselebrang iti nung kayabe karing pamagsaya ing pamakiadwangan tamu keng mas malalam a kimutan. Ala nang mas mayap a dapat nung e ing sagipan ing daratang. Deng ayup a maki-tuknang mung pansamantala karing pinak at danuman keti bangsa e la sa masasamantala. E ro sa pamaten deti, kanan o pisasali. I Caragan e sana maging isyu ne mu ning pulitikal a bili, at deng hot air balloons e la sa puru angin a pasulapo keng pinandit a makawili. Nunge deti magsilbi lang simbulu ning mas siryosu tang pamangimut at pamigunam para keng daratang. 

Source: http://eksite.com/